Ma trận xác định dương là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

Ma trận xác định dương là ma trận vuông $A\in\mathbb{R}^{n\times n}$ đối xứng mà với mọi vectơ cột $x\neq 0$, biểu thức $x^T A x$ luôn dương, thể hiện tích lũy năng lượng trên mọi hướng. Đặc trưng của ma trận này là mọi giá trị riêng đều dương, mọi định thức con chính dương và tồn tại phân tích Cholesky $A=LL^T$ với $L$ tam giác dưới có đường chéo dương.

Định nghĩa Ma trận Xác định Dương

Ma trận vuông ARn×nA \in \mathbb{R}^{n\times n} gọi là xác định dương nếu với mọi vectơ cột không không xRnx \in \mathbb{R}^n ta luôn có

xTAx>0x^T A x > 0

Yêu cầu này ngụ ý rằng biểu thức song tuyến tính do AA sinh ra đóng vai trò tích lũy năng lượng dương trên mọi hướng của không gian vectơ. Kết quả là hàm số f(x)=xTAxf(x)=x^T A x chỉ có giá trị lớn hơn không, trừ trường hợp x=0x=0.

Định nghĩa này đòi hỏi hai điều kiện: AA phải đối xứng (tức A=ATA=A^T) và mọi cặp phần tử trong phép tính xTAxx^T A x đều góp giá trị dương. Hầu hết các ma trận trong ứng dụng khoa học tính toán, tối ưu hóa và thống kê đều được giả thiết xác định dương để bảo đảm tính ổn định và khả năng giải hệ.

Tính chất Cơ bản

Một ma trận AA xác định dương có các tính chất then chốt sau đây:

  • Đối xứng: A=ATA = A^T. Mọi ma trận xác định dương buộc phải đối xứng để đảm bảo xTAxx^T A x luôn thực.
  • Giá trị riêng dương: Nếu Av=λvA v = \lambda v với vectơ riêng v0v\neq0, thì λ>0\lambda>0.
  • Định thức và các principal minors: det(A)>0\det(A)>0 và mọi định thức con chính đều dương.
  • Không có vectơ không dương tính: Không tồn tại x0x\neq0 sao cho Ax=0Ax=0 hoặc xTAx0x^T A x \le 0.

Nhờ những tính chất này, AA cho phép định nghĩa căn bậc hai A1/2A^{1/2} và nghịch đảo A1A^{-1} cũng là xác định dương, đồng thời các phép toán như phân tích Cholesky và phân tích phổ luôn khả thi và ổn định về mặt số.

Điều kiện Sylvester

Theo tiêu chí Sylvester, một ma trận đối xứng AA xác định dương nếu và chỉ nếu tất cả các định thức con chính từ cấp 1 đến cấp nn đều dương. Cụ thể, ký hiệu Δk\Delta_k là định thức của ma trận con A1:k,1:kA_{1:k,1:k}, ta có:


\Delta_1 > 0,\ \Delta_2 > 0,\ \dots,\ \Delta_n = \det(A) > 0
\end{script>
Cấp